Cục Bảo vệ thực vật có 'ưu ái’ cho doanh nghiệp bán chất cấm?

Cục bảo vệ thực vật khẳng định việc ra văn bản để doanh nghiệp An Nông tiêu thụ thuốc  bảo vệ thực vật có chứa hoạt chất 2,4D và Paraquat dù đã có quyết định của bộ trưởng Bộ NN&PTNT cấm buôn bán từ tháng 2-2019 là dựa trên kiến nghị của doanh nghiệp, hiệp hội.

Thuốc trừ cỏ có chứa hoạt chất Paraquat - Ảnh: T.T.D

Trước thông tin phản ánh của Tuổi Trẻ liên quan đến bài báo "Bộ NN&PTNT "nới tay" cho doanh nghiệp bán chất cấm?" ngày 2-7, ông Hoàng Trung - cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật - cho biết: "Cục đang dồn sức thành lập tổ đánh giá, rà soát để sớm trình bộ ban hành thông tư thay thế thông tư 03-2018 về danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng, cấm sử dụng tại Việt Nam".

Thực hiện theo chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN&PTNT) về việc loại bỏ thuốc bảo vệ thực vật có nguy cơ gây hại làm ảnh hưởng sức khỏe con người và môi trường sinh thái, hiệu lực sinh học thấp, theo ông Trung, đến nay cục đã làm quyết liệt và loại bỏ được 14 hoạt chất với 1.706 sản phẩm. "Đó là vấn đề tích cực mà xưa nay cục chưa làm được và giờ chúng tôi đã làm, được cộng đồng xã hội đánh giá cao" - ông Trung cho hay.

Vậy tại sao cục đã loại bỏ được 14 hoạt chất với 1.706 sản phẩm, nhưng vẫn có những hoạt chất được khẳng định độc hại như Paraquat tiếp tục được lưu hành trên thị trường?

- Khi có thông tin phản ánh, chúng tôi đã cho kiểm tra và xác nhận với hoạt chất Paraquat, đến thời điểm này với các sản phẩm ở dạng nguyên liệu đã được doanh nghiệp tái xuất hết, còn ở dạng thành phẩm (đóng chai, lọ) thì không thể tái xuất được, số lượng tồn không nhiều trên thị trường.

Việc chỉ cho phép một doanh nghiệp là Công ty TNHH Tập đoàn An Nông tiêu thụ kéo dài đến tháng 9-2019 lưu hành sản phẩm này liệu có phải là đang "ưu ái" quá hay không?

- Ngày 2-1, Hiệp hội Doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật Việt Nam (VIPA) có văn bản số 46/VIPA-VP gửi Bộ NN&PTNT, Cục bảo vệ thực vật đề nghị tìm cách tháo gỡ, giải quyết các khó khăn vướng mắc trong quá trình thực hiện quyết định loại bỏ thuốcbảo vệ thực vật của Bộ NN&PTNT.

Trên cơ sở đó, ngày 20-2, cục đã tổ chức họp mời tất cả các doanh nghiệp có hoạt chất này. Trong số gần 20 doanh nghiệp dự họp, đã trao đổi và thống nhất giao đầu mối cho doanh nghiệp An Nông là tập đoàn lớn và có đối tác nước ngoài để xuất khẩu.

Tại cuộc họp, các doanh nghiệp kiến nghị:

- Đối với các nguyên liệu thuốc bảo vệ thực vật (Paraquat) đề nghị cho tái xuất theo đúng quy định hiện hành.

- Một số ít các thuốc bảo vệ thực vật thành phẩm (khoảng 208 tấn) đã được đóng gói sẵn, còn hạn sử dụng đang lưu thông trên thị trường đề nghị được sử dụng thêm một thời gian đến khi chính thức loại bỏ hoạt chất trên ra khỏi danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng tại Việt Nam.

- Các doanh nghiệp đã thống nhất giao Công ty TNHH Tập đoàn An Nông làm đầu mối để tái xuất khẩu thuốc bảo vệ thực vật chứa hoạt chất Paraquat.

Ông Hoàng Trung, cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật - Ảnh: Chí Tuệ

Vẫn biết cần bảo vệ lợi ích doanh nghiệp, nhưng đây là những hoạt chất không được sử dụng trong danh mục thuốc bảo vệ thực vật. Việc coi trọng sức khỏe an toàn của người dân phải đặt lên hàng đầu. Dư luận đặt lên câu hỏi có hay không lợi ích nhóm trong việc ra văn bản như vậy?

- Thời gian qua, Bộ NN&PTNT, Cục bảo vệ thực vật đã nỗ lực rất nhiều trong quá trình loại bỏ các hoạt chất không được phép sử dụng. Kết quả đạt được quan trọng nhất là dừng nhập khẩu, loại khỏi danh mục các hoạt chất thuốc bảo vệ thực vật độc hại có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe con người, môi trường.

Như tôi đã nói ở trên, việc giao cho một cho doanh nghiệp đầu mối là do hiệp hội và các doanh nghiệp tự đề xuất, thống nhất với nhau, cục không can thiệp việc đó nên chuyện lợi ích là không có. Cục chỉ thống nhất chủ trương, biện pháp là như vậy. Tôi khẳng định lại hiện nay, toàn bộ nguyên liệu các hoạt chất trên đã được tái xuất và không còn. Đối với thành phẩm cũng không còn lưu hành trên thị trường nữa. Chúng tôi làm rất chặt, luôn chỉ đạo các chi Cục bảo vệ thực vật bên dưới làm công tác thanh tra rất rốt ráo, nếu sản phẩm còn lưu hành sẽ cho kiểm tra ngay.

Quyết định của bộ trưởng Bộ NN&PTNT cấm buôn bán, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật chứa 2,4D và Paraquat từ ngày 8-2-2019

Mặc dù bộ trưởng đã có quyết định từ năm 2017 về việc loại bỏ thuốc bảo vệ thực vật chứa hoạt chất trên ra khỏi danh mục được phép sử dụng, nhưng đến nay danh mục này vẫn chưa được ban hành nên không ngăn chặn được tận gốc vấn đề trên. Quan điểm của ông thế nào?

- Hằng năm, Bộ NN&PTNT ban hành danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng và cấm sử dụng tại Việt Nam. Cục đã làm nhiều năm nay loại bỏ hoạt chất như vậy và nhiều thứ phải chủ động trước. Như vừa rồi khi loại bỏ một loạt hoạt chất, chúng tôi cũng phải có đầy đủ bằng chứng, tuyên truyền thì doanh nghiệp mới tuân thủ theo.

Công văn của Cục Bảo vệ thực vật cho Công ty TNHH Tập đoàn An Nông có phương án bán đến 30-9-2019.

Trong quá trình triển khai, cục làm công khai minh bạch và đảm bảo quản lý nhà nước là hài hòa, mục tiêu vẫn loại bỏ, tuy nhiên chính sách phải có độ trễ, chứ Bộ NN&PTNT hay Cục bảo vệ thực vật không có bất kỳ ưu ái cho doanh nghiệp nào. Vì thế, hiện cục đang dồn sức thành lập tổ đánh giá, rà soát để sớm trình bộ ban hành thông tư thay thế thông tư 03-2018 về danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng, cấm sử dụng tại Việt Nam.

Ngọc An - Chí Tuệ (Báo Tuổi Trẻ)