Xuất khẩu hồ tiêu một năm thắng lợi

2015 là một năm thắng lợi của ngành hồ tiêu. Tuy lượng xuất khẩu ít đi, đạt 135.000 tấn, nhưng do giá tăng mạnh 21,5%, nên giá trị xuất khẩu đạt 1,26 tỷ USD, tăng 5% so với cùng kỳ năm ngoái.

Từ năm 2000 đến nay, hồ tiêu liên tục soán ngôi vương và là ngành hàng nông sản Việt Nam có khả năng điều tiết được thị trường thế giới. Tuy nhiên, về lâu dài, ngành hồ tiêu muốn giữ ngôi vương, không muốn thị trường nhập khẩu quay lưng, các doanh nghiệp, nhà sản xuất phải quan tâm hơn đến vấn đề bảo đảm chất lượng, an toàn thực phẩm.

Thống trị thị trường thế giới

Theo Bộ NN&PTNT, khối lượng tiêu xuất khẩu tháng 12/2015 ước đạt 8.000 tấn, với giá trị đạt 72 triệu USD, đưa khối lượng xuất khẩu tiêu năm 2015 lên 135.000 tấn với giá trị 1,26 tỷ USD, giảm 13% về khối lượng nhưng tăng 5% về giá trị.

Giá tiêu xuất khẩu bình quân đạt 9.335 USD/tấn, tăng 21,5% so với cùng kỳ năm 2014. Các thị trường xuất khẩu tiêu lớn nhất của Việt Nam là Hoa Kỳ, các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống Nhất và Singapore với gần 36% thị phần. Các thị trường có giá trị tăng mạnh là Đức (gần 36%), Hàn Quốc (gần 33%), Tây Ban Nha (hơn 31%) và Anh ( hơn 30%) .

Theo ông Đỗ Hà Nam - Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA), từ năm 2000 đến nay, Việt Nam liên tục chiếm lĩnh thị trường thế giới, là quốc gia sản xuất và xuất khẩu hồ tiêu lớn nhất, chiếm hơn 50% sản lượng xuất khẩu hồ tiêu trên toàn cầu. Thị phần còn lại phần lớn thuộc về Ấn Độ, Indonesia và Brazil. Hiện nay, sản phẩm hồ tiêu của Việt Nam đã có mặt tại hơn 100 thị trường khác nhau.

Dù thống lĩnh thị trường trong nhiều năm liên tục, nhưng ngành hồ tiêu vẫn tồn tại những yếu tố bất ổn, những nguy cơ phát triển thiếu bền vững. Thời gian qua, nhiều địa phương có sự bùng nổ về diện tích hồ tiêu, xuất hiện hiện tượng người dân chặt bỏ một số loại cây trồng khác để trồng hồ tiêu, dẫn đến tình trạng phá vỡ quy hoạch của ngành.

Trong quy hoạch phát triển hồ tiêu Việt Nam đến năm 2020 và tầm nhìn 2030 của Bộ NN&PTNT, diện tích cả nước duy trì ổn định ở mức 50.000 ha, sản lượng đạt 140.000 tấn/năm. Nhưng hiện nay, diện tích đã tăng lên 86.000 ha, mặc dù chưa có thống kê đầy đủ, nhưng dự báo diện tích hồ tiêu cả nước có khả năng sẽ vượt con số 100.000 ha. Theo các chuyên gia, điều này dẫn đến nhiều nguy cơ, việc sản xuất ồ ạt sẽ khiến nguồn cung trên thế giới dư thừa, hồ tiêu Việt Nam sẽ gặp nhiều rủi ro trong tiêu thụ.

Cần sớm hoàn thiện quy trình GAP cho hồ tiêu

Sản xuất sạch để giữ ngôi vương

Các nhà nhập khẩu Mỹ, EU, Canada đã chỉ ra những tính chất nghiêm trọng với chất lượng Hồ tiêu Việt Nam hiện nay và khẳng định nếu tình trạng không sớm được khắc phục họ sẽ xem xét lại việc nhập khẩu. Nếu không chú trọng chất lượng, tiêu Việt Nam sẽ mất thị trường vào tay các nước khác.

Năm 2014, vấn đề chất lượng đã khiến thị trường châu Âu giảm mạnh về lượng nhập khẩu, đặc biệt là Đức giảm hơn 50% vì cho rằng hồ tiêu Việt Nam thường có hàm lượng Carbedazim vượt mức cho phép.

Vấn đề chất lượng bó buộc sản phẩm tiêu khiến việc mở rộng xuất khẩu hồ tiêu sang những thị trường lớn gặp nhiều khó khăn, chẳng hạn với thị trường Nhật Bản, theo ông Đỗ Hà Nam, bình quân mỗi năm, Nhật Bản có nhu cầu nhập khẩu 8.000 - 9.000 tấn hạt tiêu, nhưng hiện Việt Nam mới chỉ xuất sang thị trường này chưa được 1.000 tấn, nguyên nhân chính là do nước ta không đủ nguồn hạt tiêu đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm mà Nhật Bản quy định.

Nhiều ý kiến cho rằng ngành hồ tiêu muốn duy trì ngôi vương, về lâu dài, phải khống chế được diện tích, không để phát triển nóng, bùng nổ như thời gian qua. Bên cạnh đó cần tăng cường chế biến sâu, đa dạng sản phẩm bằng công nghệ tiên tiến, chú trọng nâng cao chất lượng, đảm bảo an toàn thực phẩm đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường.

Muốn làm được điều này, Cục bảo vệ thực vật phải dứt khoát loại bỏ một số thuốc bảo vệ thực vật có thành phần hóa học mà các nước nhập khẩu Hồ tiêu không cho phép, trong đó đăc biệt có những hoạt chất như Carbendazim, Cypermethrin, Metalaxyl. Cần sớm hoàn thiện quy trình GAP cho hồ tiêu, tổ chức tập huấn hướng dẫn nông dân sản xuất sạch đáp ứng yêu cầu của thị trường nhập khẩu.

Thu Hường (Thời báo kinh doanh)