Trong các thị trường trọng điểm của con tôm Việt là Mỹ, EU, Nhật Bản, Trung Quốc, Mỹ được xem là thị trường lớn và đem lại kim ngạch lớn nhất, tuy nhiên con tôm Việt đang phải cạnh tranh gay gắt với tôm của Ấn Độ đã khiến sản lượng sụt giảm nghiêm trọng. Và nếu không có những chiến lược tốt, rõ ràng nguy cơ mất thị trường dường như đang hiển hiện.
Theo số liệu thống kê, xuất khẩu tôm Việt Nam sang thị trường Mỹ trong 6 tháng đầu năm chỉ đạt 262,7 triệu USD, giảm đến 50,2% so với cùng kỳ năm 2014. Tại sao lại có sự sụt giảm nghiêm trọng tại thị trường được coi là lớn nhất của con tôm Việt?
Con tôm Việt đang phải cạnh tranh gay gắt với tôm của Ấn Độ
Tôm Việt bị cạnh tranh gay gắt tại thị trường Mỹ
Trao đổi với DĐDN, ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng thư ký VASEP nhận định, việc tôm xuất khẩu vào thị trường lớn nhất là Mỹ giảm sút có nguyên nhân khách quan nhiều hơn chủ quan, hiện phía Mỹ có nhiều nguồn cung với sản lượng lớn, giá rẻ hơn nên hạn chế bớt nguồn nhập của Việt Nam. Chủ quan là do nguyên liệu đang thiếu, với sản lượng lớn các doanh nghiệp phải gom nguyên liệu, nhiều khi trong bối cảnh vừa rồi còn theo mùa vụ, thời tiết… do vậy, các doanh nghiệp phải nhập nguyên liệu từ Ấn Độ về để chế biến.
Nói về đối thủ của con tôm Việt Nam là tôm Ấn Độ, ông Nam cho biết, rõ ràng Ấn Độ có nguồn tôm nguyên liệu rất dồi dào, vì vậy giá thành con tôm của Ấn Độ khá cạnh tranh với tôm Việt Nam. Về chất lượng khi đã vào được thị trường Mỹ đều là hàng có chất lượng, chỉ khác nhau là “gu” hay tiêu chí của các nhà nhập khẩu. Chẳng hạn, hiện nay tôm chân trắng đang bị cạnh tranh gay gắt, nhưng mặt hàng tôm sú “size” lớn Việt Nam lại đang có ưu thế hơn. Tuy nhiên, nhu cầu sử dụng tôm chân trắng đang ngày một nhiều, trong khi sản lượng tôm chân trắng trên thế giới khá cao, giá lại thấp. Tôm chân trắng Việt Nam đang phát triển nhưng rõ ràng không thể nhiều bằng Ấn Độ hoặc Thái Lan… “Chúng tôi hy vọng có một số biến chuyển về giá trị xuất khẩu, thực ra hàng hóa đối với thủy sản còn phải theo mùa vụ, hiện đang vào vụ nên có nhiều cơ hội cho xuất khẩu”.
Theo các chuyên gia, hiện nay do đồng USD tăng giá mạnh so với các tiền tệ khác khiến các nước xuất khẩu đổ xô vào thị trường Mỹ. Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt Nam vào Mỹ đã khó lại càng khó khi bị các nhà nhập khẩu Mỹ ép giá nên bắt buộc phải bán với giá thấp hơn những năm trước.
Một doanh nghiệp Việt Nam đang xuất khẩu sang thị trường Mỹ cho biết, Ấn Độ và một số nước có nguồn nguyên liệu dồi dào, giá nguyên liệu giảm nguyên liệu chiếm 60 - 70% giá thành chế biến tôm xuất khẩu nên giá bán cũng giảm theo. Trong khi đó, giá nguyên liệu trong nước vẫn cao nên đầu ra không cạnh tranh được, trong khi đó rào cản an toàn vệ sinh thực phẩm cũng là điều mà các doanh nghiệp lo lắng…
Cơ hội vẫn còn
Dù có khó khăn trong nửa đầu năm 2015, nhưng các nhà xuất khẩu vẫn tin tưởng vào sự bứt phá của thị trường Mỹ trong những tháng còn lại của năm 2015. Cụ thể, theo thông tin mới nhất thì nguồn tôm Ấn Độ đang có dấu hiệu giảm có thể do mức thuế sơ bộ mà Bộ Tài chính Mỹ vừa công bố, thuế tôm của Ấn Độ trung bình áp cho hơn 200 công ty của Ấn Độ là 2,96% trong khi của Việt Nam là 0,93%. Trong khi đó sản lượng tôm Thái Lan cũng đang có dấu hiệu giảm sút.
Trong khi đó, những tháng cuối năm tôm Việt Nam vào mùa, Việt Nam lại có lợi thế về chế biến sâu… Hơn nữa, nhu cầu từ thị trường Mỹ những tháng cuối năm cũng cao hơn, cùng với các yếu tố về nguồn cung và lợi thế về thuế, xuất khẩu tôm Việt Nam sang thị trường Mỹ 6 tháng cuối năm sẽ tăng so với nửa đầu năm 2015, dự kiến đạt 375 triệu USD, tuy nhiên vẫn giảm 30% so với cùng kỳ năm 2014.
Xuất khẩu tôm Việt Nam sang thị trường Mỹ 6 tháng cuối năm sẽ tăng so với nửa đầu năm 2015, dự kiến đạt 375 triệu USD.
Trong khi đó, nhìn từ các “đối thủ” cạnh tranh của con tôm Việt Nam trong những tháng cuối năm đều đang có dấu hiệu “đuối sức”. Chẳng hạn với Ấn Độ, từ tháng 9 trở đi, nguồn cung có thể giảm do người nuôi ở Ấn Độ sẽ hạn chế thả nuôi do giá nguyên liệu thấp, giảm xuống gần với giá thành sản xuất, thậm chí thấp hơn, giảm xuống ít nhất 30% so với năm 2014. Trong khi đó, Hiệp hội tôm Thái Lan cho biết, do giá thấp khiến người nuôi không muốn tăng diện tích thả nuôi năm 2015 nên sản lượng năm 2015 chỉ tương đương mức 210.000 tấn của năm 2014. Nước này cần ít nhất 3 năm nữa để sản lượng quay trở lại mức bình thường. Hay tại Trung Quốc, các khu vực nuôi tôm ở nước này có thể bị ảnh hưởng bởi gió mùa và El Nino. Điều này khiến sản lượng giảm và giá tôm tăng…
Nhìn chung, tuy gặp những khó khăn khiến sản lượng xuất khẩu tôm vào Mỹ trong thời gian qua đang giảm sút, tuy nhiên như đã phân tích ở trên đang có nhiều cơ hội lấy lại đà tăng trưởng cho con tôm Việt trên thị trường Mỹ. Điều mà các chuyên gia lo lắng nhất chính là chất lượng tôm, khi mà rào cản an toàn thực phẩm ở thị trường Mỹ ngày một cao thì các nhà nuôi trồng và chế biến thủy sản Việt Nam cần hết sức lưu ý vấn đề này. Đáng lo ngại là muốn con tôm Việt Nam vào thị trường Mỹ bắt buộc phải có giấy chứng nhận chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm phù hợp với bộ tiêu chuẩn HACCP, thế nhưng ở Việt Nam mới chỉ khoảng 50 - 60% doanh nghiệp thuỷ sản nói chung và doanh nghiệp nuôi tôm nói riêng là đạt tiêu chuẩn này.
Vì vậy, cùng với việc nguyên nhân khách quan, nguyên nhân chủ quan cũng được xem là một nguyên nhân khiến tôm Việt giảm sút ở thị trường Mỹ. Rõ ràng, nếu các doanh nghiệp không có những điều chỉnh cả về chiến lược, chủ động tìm nguồn nguyên liệu đầu vào ổn định, cách nuôi trồng đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm thì rõ ràng việc nguy cơ mất thị trường là điều không phải xa vời.
Quốc Anh (Diễn đàn doanh nghiệp)
Không có nhận xét nào: