“Khi phía Nhật đưa cho tôi bản X-quang chụp một khối tôm đông lạnh hiện lên hình những cây đinh trong mỗi con tôm, tôi nhục lắm”.
Những trăn trở của TS Đỗ Văn Dũng, Chủ tịch CLB Doanh nghiệp Việt Nam - Nhật Bản, về chất lượng hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang Nhật tại hội thảo về Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi của Việt Nam để thực hiện hiệp định đối tác kinh tế Việt Nam - Nhật, do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam vừa tổ chức tại Hà Nội (vào ngày 21-7) đã thu hút sự chú ý của nhiều người.
Nỗi nhục tôm đông lạnh
Ông Dũng kể năm 1971, ông được cử qua Nhật học ngành kinh tế. Năm 1981, ông trở về Việt Nam làm trợ lý giám đốc Công ty Ficonimex. Được ông Mai Chí Thọ, khi đó là chủ tịch UBND TP.HCM, khuyến khích, ông trở lại Nhật để làm nhiệm vụ “thấy gì xuất khẩu được thì xuất khẩu, trong nước cần mua gì thì mua về”.
Ngoài các sản phẩm mây tre đan, thủy hải sản thời đó là các sản phẩm xuất khẩu đáp ứng được tiêu chuẩn của Nhật. “Hơn 30 năm rồi, hiện nay tôm đông lạnh của Việt Nam đang giữ vị trí thứ ba, thứ tư tại thị trường Nhật” - ông Dũng thông tin. Từ chỗ không biết gì về tôm đông lạnh, nhờ việc xuất khẩu này, Việt Nam mua được trang thiết bị về thành lập các nhà máy đông lạnh và các doanh nghiệp tập đoàn thủy sản của Nhật sang Việt Nam tìm hiểu, mua hàng ngày càng nhiều.
Tuy vậy, không phải lúc nào việc xuất khẩu tôm đông lạnh cũng suôn sẻ. Có những thời điểm các lô hàng tôm đông lạnh của Việt Nam bị phía Nhật kiểm tra 100%. Ông Dũng kể một số doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam gian lận nhét đinh vào tôm hoặc dư lượng thuốc trừ sâu trong tôm còn nhiều, khi phát hiện ra những gian lận này, phía Nhật hủy luôn cả lô hàng. Chi phí tiêu hủy thời đó tương đương khoảng 60.000 USD hiện nay. “Nhục lắm. Khi phía Nhật đưa cho tôi bản X-quang chụp một khối tôm đông lạnh hiện lên hình những cây đinh trong mỗi con tôm, tôi chỉ muốn độn thổ! Tôi không thể tưởng tượng được!” - ông Dũng thuật lại.
Hiện nay tôm đông lạnh của Việt Nam đang giữ vị trí tương đối cao tại thị trường Nhật Bản. Ảnh: CTV
Cầm bản X-quang, ông tưởng như trời đất sụp đổ, danh dự và uy tín bị xúc phạm nặng nề. Ông không giải thích được gì vì theo ông có giải thích cũng chỉ là ngụy biện.
Khi xảy ra vụ việc này, ông Dũng là giám đốc Công ty Indochina tại Nhật. Đây là một công ty liên doanh giữa Việt Nam và Nhật, chịu trách nhiệm đưa các công ty Nhật qua Việt Nam để khảo sát thị trường. “Có thể lúc đó công ty của Việt Nam không tìm được đủ nguồn hàng để kịp xuất sang Nhật nên đã thu mua cả tôm trôi nổi trên thị trường mà không kiểm soát được” - ông Dũng lý giải.
Suốt một thời gian sau đó, các lô hàng tôm đông lạnh của Việt Nam xuất sang Nhật đều bị kiểm tra 100% và chi phí kiểm tra rất cao, phía Việt Nam phải chịu. Các công ty của Việt Nam sau đó dần dần khắc phục được các sai sót, phía Nhật cử người sang tận các công ty xuất khẩu thủy sản để trực tiếp giám sát.
Đau đáu với nông nghiệp
“Ông có bán nông sản sang Nhật không?” - tôi hỏi. Ông Dũng bảo ông cố gắng bán quế, hồi, trầm hương, gạo, ngũ cốc, kể cả dứa nhưng không thành công.
Ông Dũng kể ông từng đi đến các nông trường của Việt Nam nhưng không tìm được sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu. Ông lại đưa một số công ty của Nhật sang khảo sát chỉ với mục đích gieo ý thức về quy chuẩn nông sản của thế giới cho ngành nông nghiệp Việt Nam mà thôi.
Về gạo, ông Dũng bảo người Nhật không ăn gạo của Việt Nam. Sau này Nhật có mua gạo của Việt Nam để viện trợ cho một số nước ở châu Phi với tiêu chuẩn cũng không cao lắm. Hiện nay người Nhật sang An Giang trồng lúa của Nhật, bán gạo Nhật cho người Nhật ở các nước Đông Nam Á. Ngoài ra, người Nhật còn sang Việt Nam lập trang trại trồng rau, trồng hoa, trồng dâu… Theo ông Dũng, nhờ vậy nông dân Việt Nam học được quy trình làm nông nghiệp hiện đại, lĩnh hội được tri thức nông nghiệp toàn cầu, biết cách ứng dụng khoa học kỹ thuật ở trình độ cực cao của Nhật trong nông nghiệp.
Chính phủ có vai trò rất quan trọng trong việc truyền bá tri thức nông nghiệp cho nông dân. Từ việc lựa chọn giống cây, cách sử dụng phân bón đến cách chăm sóc, thu hoạch nông sản. Tất cả tri thức này cần phải bền bỉ truyền bá để tạo nền tảng phát triển bền vững cho nông dân.
Ngoài ra các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam cần phải tìm hiểu thật rõ về thị trường Nhật và xây dựng một nền văn hóa doanh nghiệp hiện đại. Chỉ có như thế, việc xuất khẩu nông sản nói riêng, xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường Nhật nói chung mới có thể mang lại những lợi ích thực sự lâu dài cho đất nước, cho nông dân. TS Đỗ Văn Dũng, Chủ tịch CLB doanh nghiệp Việt Nam - Nhật Bản
Chân Luận (Báo Pháp luật TP.HCM)
Không có nhận xét nào: