Trong khi ngành nông nghiệp chỉ nhận trách nhiệm liên quan đến điều tiết, chỉ đạo sản xuất và cho rằng việc tìm đầu ra cho nông sản là nhiệm vụ của ngành công thương, thì những hạn chế, bất cập trong khâu thúc đẩy, tìm kiếm thị trường tiêu thụ cho các sản phẩm nông sản của ngành công thương đang khiến cho lối ra của nhiều nông sản rơi vào ngõ cụt.
Nhận định trên được ông Huỳnh Văn Giành - Giám đốc Sở Công Thương Kiên Giang đưa ra khi quá bức xúc trước câu chuyện người nông dân vùng lúa lớn nhất nhì Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) loay hoay tìm đầu ra tiêu thụ khi giá lúa cứ liên tiếp "rớt giá thê thảm".
Đổ thừa qua lại!
Thậm chí, ngay cả khi Chính phủ đã thông qua chương trình thu mua, tạm trữ 1 triệu tấn gạo nhằm kéo giá lúa lên và hỗ trợ cho người nông dân trong tiêu thụ sản phẩm, song "đường ra" của một trong những sản phẩm nông sản xuất khẩu (XK) chủ lực của Việt Nam, vốn có kim ngạch lớn nhất nhì thế giới, vẫn rơi vào vòng luẩn quẩn.
"Việc thu mua tạm trữ cũng làm cho giá lúa có tăng lên, dù không được giá như trước. Song với chỉ tiêu thu mua khá ít so với nguồn cung (Kiên Giang có 1,2 triệu tấn mà chỉ tiêu phân bổ chỉ có 86.000 tấn), nên người nông dân vẫn gặp rất nhiều khó khăn để tìm đầu ra. Do đó, giờ tăng giảm thế nào cũng được, vì điều lo ngại lớn nhất hiện nay là không có thương lái mua, thu hoạch xong đợi cả tuần mà không có người đến hỏi. Bộ Công Thương cần có kiến nghị Chính phủ như thế nào, chứ còn giờ địa phương loay hoay, đổ thừa qua lại. Ông nông nghiệp nói là chỉ có trách nhiệm chỉ đạo sản xuất, còn chuyện mua bán là của ngành công thương. Mặc dù chúng tôi đã nỗ lực phối hợp với các ngành tìm thị trường, song việc tiêu thụ lúa của người nông dân vẫn rất khó", ông Giành nói.
Thực tế này của cây lúa hay số phận "long đong" của rất nhiều loại nông sản ở Việt Nam khác đang đặt ra rất nhiều câu hỏi lớn cho các cơ quan, ban ngành liên quan có trách nhiệm. "Ai sẽ chịu trách nhiệm tìm thị trường tiêu thụ nông sản cho nông dân?" xem ra vẫn là câu hỏi bị bỏ lửng khi mà, những người đứng đầu có trách nhiệm vẫn chưa đưa ra được một câu trả lời thỏa đáng.
PGs. Ts. Võ Tòng Xuân - chuyên gia nông nghiệp, bày tỏ lo ngại với Thời báo Kinh Doanh rằng nếu những người đứng đầu các liên quan không nhìn nhận thẳng thắn nguyên nhân của thực trạng này phần nhiều do lỗi chính sách, quy hoạch, thì các cấp dưới (như chuyện của Kiêng Giang) cũng sẽ không nhận thức rõ trách nhiệm của mình, và "nghịch cảnh" luẩn quẩn đầu ra vẫn cứ đeo đẳng với ngành nông, thuỷ sản Việt Nam.
Còn nhớ, trong hai phiên trả lời chất vấn gần đây nhất, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát vẫn luôn khẳng định đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương để thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp bền vững. Dù không nhận trách nhiệm tìm thị trường tiêu thụ là của ngành nông nghiệp, song ông Phát cho biết, đang triển khai mạnh mẽ mô hình liên kết 4 nhà (nhà nước - nhà nông - nhà khoa học - nhà doanh nghiệp) để tổ chức lại sản xuất và tạo chuỗi liên kết thống nhất từ nuôi trồng đến chế biến, phân phối.
Hàng nghìn xe dưa hấu ùn tắc tại cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn)
Tuy nhiên, khi nói về nguyên nhân khiến cho hàng nông sản "lận đận" tìm đường ra, ông Phát lại cho rằng: "Bà con sản xuất có tính tự phát, nên tiêu thụ chưa bám sát yêu cầu thị trường và giá cả không ổn định. Như với dưa hấu, năm nay được mùa, nông dân lại mở rộng diện tích trong khi tiêu thụ không có chuyển biến. Đây là vấn đề chúng tôi sẽ rút kinh nghiệm trong việc hướng dẫn cho nông dân".
Trách nhiệm đã "làm" đủ?
Trước đó, dù đã nhận "trách nhiệm" tìm thị trường tiêu thụ nông sản là của ngành công thương, song khi nói về chuyện "quả đắng" của trái dưa hấu, thì Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng lại đổ lỗi cho yếu tố khách quan, như: năng lực thông quan tại cửa khẩu hạn chế, hay do nông dân trồng không theo quy hoạch… Trong khi đó, những nguyên nhân căn bản gắn với lỗi chính sách được nhiều chuyên gia chỉ ra, như: quy hoạch không gắn với thị trường, thiếu thông tin hỗ trợ thị trường… lại không được các vị tư lệnh ngành nông nghiệp và ngành công thương nhìn nhận một cách đầy đủ.
Đến nỗi, vì quá bức xúc trước nghịch cảnh người nông dân "khóc ròng" và lo khâu giám sát với việc thực hiện phương thức liên kết 4 nhà chưa hiệu quả, đại biểu Quốc hội Bùi Thị An (Hà Nội) đã phải nhiều lần đặt lại câu hỏi trong 2 phiên chất vấn với hai vị Bộ trưởng đứng đầu hai ngành: "Tôi không muốn nhắc lại chuyện quả dưa hấu, lá bắp cải, xà lách, nhưng phải tổ chức thị trường nội - ngoại thương thế nào để chấm dứt được cảnh cứ được mùa là nông dân khóc? Tôi không thể chấp nhận được câu trả lời rằng tình trạng dưa hấu ùn tắc như hiện nay là do cửa khẩu Tân Thanh hẹp, hay vì quá được mùa. Điều đó không thuyết phục được cử tri, mà ngành công thương phải trả lời trước cử tri cả nước về giải pháp khả thi để tổ chức lại thị trường, cử tri và nông dân không thể chờ đến tận năm 2020 mới hoàn thiện…".
Bà An cũng thẳng thắn cho rằng, "lỗi" tổ chức thị trường, thông tin thị trường tiêu thụ hàng hóa thuộc về trách nhiệm của ngành công thương. Còn theo các chuyên gia, nông, thuỷ sản hay mọi loại hàng hóa, khi sản xuất ra đều phải gắn với quy hoạch sản xuất và nhu cầu thị trường, do đó, trách nhiệm của các ngành liên quan trong việc xây dựng quy hoạch là rất quan trọng. Vì vậy, việc cần sớm nhìn nhận đầy đủ trách nhiệm và "lỗi" bất cập trong chính cơ chế quản lý mới là điều then chốt để nông sản hay nhiều sản phẩm có thế mạnh khác tìm được hướng đi bền vững.
Cẩm An/ Thời báo kinh doanh
Không có nhận xét nào: