Chưa vui với lúa thơm!

Đọc những thông tin giá mua lúa của thương lái tại An Giang công bố trên Cổng thông tin Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh An Giang ngày 11/4/2014: Lúa Jasmine 5.700- 5.800 đồng/kg, lúa IR 50404: 5.200- 5.300 đồng/kg, bất giác liên tưởng đến chuyện “đau lòng” giữa doanh nghiệp và nông dân ở tỉnh Đồng Tháp mới đây.

Trong vụ đông xuân 2013-2014, có nhiều hợp tác xã ở Đồng Tháp bị các doanh nghiệp “xù” hợp đồng mua- bán lúa chất lượng cao, các hộ nông dân tin tưởng hợp tác xã, ký hợp đồng liên kết với doanh nghiệp để rồi thất vọng ê chề! Kết cục nhiều hộ phải bán lúa Jasmine với giá chỉ cao hơn 200- 300 đồng/kg so với lúa IR 50404 chất lượng thấp. Vụ đông xuân 2013- 2014, có 23 doanh nghiệp ở Đồng Tháp cam kết liên kết tiêu thụ 16.700ha lúa trên tổng diện tích 207.521ha, nhưng chỉ có 11 doanh nghiệp tiêu thụ được 7.000 ha lúa... Liên kết để nhà nông chịu kết cục buồn, xót xa thay!

Những tưởng đây chỉ là chuyện “nghịch” mới xảy ra ở một địa phương, nhưng nhìn ngược thời gian, hóa ra đó cũng là chuyện... thường ngày ở ruộng.

Ngay từ năm 2006 đã có những cảnh báo về việc nông dân trồng lúa thơm Jasmine nhưng giá bán thấp, lợi nhuận ít. Gần nhất, vụ đông xuân 2012- 2013, nông dân đồng bằng sông Cửu Long xuống giống hơn 1,5 triệu ha, trong đó diện tích lúa thơm, lúa chất lượng cao tăng mạnh. Riêng Kiên Giang, diện tích lúa Jasmine chiếm đến 70%, tương đương 220.000 ha, thành phố Cần Thơ 60.000ha... Song, giá lúa Jasmine bất ngờ rớt thê thảm, chỉ chênh với lúa thường 200- 300 đồng/kg, còn khoảng 4.900- 5.500 đồng/kg, thấp hơn 1.000 đồng/kg so với vụ trước mà doanh nghiệp cũng “lạnh nhạt”! Nông dân “rầu lòng” vì cả tin, hăm hở trồng lúa thơm! Bài học khó quên!...

Đã từ rất lâu, vấn đề tăng diện tích trồng lúa chất lượng cao, nhằm tăng giá trị hạt gạo Việt Nam trên thị trường thế giới đã được đặt ra khá quyết liệt, song chỉ quyết liệt trên... diễn đàn, hội nghị. Thực tế, việc thực thi ý tưởng tăng sản lượng lúa chất lượng cao đã “bại” ngay từ khâu đầu trong “chuỗi” đầu tư- sản xuất- thu mua- chế biến- xuất khẩu gạo.

Có những câu hỏi phát sinh từ thực tiễn: Lúa chất lượng cao thu hoạch nhiều, doanh nghiệp “đao” giá bán xuống thấp, nông dân rơi vào thế “bán hay là chết”, Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) đứng ở đâu khi sự liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân bị đứt gãy. Hoặc nữa, vì sao doanh nghiệp chỉ thích mua lúa IR 50404 chất lượng thấp?

Trần Phương/ Báo Công Thương