Hiện nay xuất khẩu nông sản, thủy sản của Việt Nam tăng rất nhanh. Chỉ riêng tại các cửa khẩu Lạng Sơn, mỗi ngày có hàng ngàn tấn tinh bột sắn, sắn lát cùng hàng trăm tấn vải thiều, thanh long, khoai lang, chuối... xuất qua Trung Quốc. Các cửa khẩu khác như Móng Cái - Quảng Ninh, Lào Cai và gần đây là Tà Lùng (Cao Bằng) nhộn nhịp suốt ngày đêm.
Ảnh minh họa
Trong đề án tái cơ cấu ngành chăn nuôi của nước ta, Bộ NN-PTNT cũng đã bàn bạc, xác định thị trường Trung Quốc cùng với các thị trường ở khu vực Đông Nam Á sẽ là chủ lực về xuất khẩu các sản phẩm chăn nuôi mũi nhọn để tăng tỷ trọng xuất khẩu và giá trị gia tăng cho ngành nông nghiệp trong những năm tới.
Thế nhưng, cho dù nhu cầu rất lớn song câu chuyện buồn của nông sản Việt xuất khẩu đã tồn tại từ rất nhiều năm qua là liên tục bị ùn tắc, trả về hoặc bị ép giá, phải bán rẻ, hàng mang đi 10 chỉ còn được 7.
Vụ ùn tắc hơn 1.000 xe chở dưa hấu và hàng trăm xe chở nông sản khác ở khu vực cửa khẩu Tân Thanh - Lạng Sơn mới đây cũng không còn mới lạ nữa. Bởi vài năm gần đây, tình trạng ùn tắc dưa hấu đã xảy ra liên miên, cứ hễ khi nào được mùa, giữa vụ là lại “xếp hàng” ở cửa khẩu.
Các lý do ùn tắc đưa ra đều rất cũ như cơ sở hạ tầng đường sá lên cửa khẩu còn kém, kho bãi của bên nước bạn chưa đủ, năng lực thông quan còn chậm... Tuy nhiên, điều mà bất cứ ai cũng hiểu là khi hàng của chúng ta sang luôn bị thương lái ngoại tìm kẽ hở để ép giá, ép cấp. Địa điểm kho bãi không được đầu tư tương xứng với quy mô xuất nhập khẩu. Trong khi đó, từ phía chúng ta, hàng nông sản từ khắp mọi ngả lại đua nhau đổ về cửa khẩu càng tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhập khẩu nước ngoài làm mưa làm gió.
Điều đáng buồn, mặc dù là hàng xuất khẩu mang lại thu nhập đáng kể và tạo nhiều việc làm, giải quyết bài toán thị trường tiêu thụ cho hàng nông sản nội, nhưng hiện nay hầu như chúng ta vẫn chỉ dừng lại ở mức xuất khẩu tiểu ngạch. Cơ quan hải quan cửa khẩu cũng thừa nhận doanh nghiệp xuất khẩu của chúng ta như “đi chợ”: có hàng thì cứ mang lên, ai mua thì bán, giá thỏa thuận chứ không đưa hàng lên theo hợp đồng và định giá sẵn. Vì thế, dễ hiểu khi hàng rầm rập kéo sang nhưng bị ép giá, không bán thì phải mang về. Ở đây vai trò của cơ quan chức năng vẫn còn mờ nhạt. Hầu như không có dự báo thị trường, khuyến cáo doanh nghiệp tránh rủi ro...
Đẩy mạnh xuất khẩu các sản phẩm nông sản sang thị trường Trung Quốc và khu vực là một chiến lược đúng. Tuy nhiên, để lường trước những khó khăn và sự cố khách quan, chính chúng ta cũng phải chủ động triển khai một cách bài bản, từ quy hoạch vùng sản xuất, vùng nguyên liệu, quỹ đất cho đến cơ sở hạ tầng giao thông, chợ, bãi chứa kho hàng, trung tâm kiểm nghiệm, kiểm dịch và cao hơn là hoàn thiện các chính sách về xuất khẩu, cơ chế thông quan hàng hóa, đặc biệt là điều tiết nhịp nhàng nguồn cung, giá cả nông sản xuất khẩu.
Bên cạnh đó, cơ quan chức năng mà cụ thể là Bộ Công thương phải có trách nhiệm trong việc chủ động thông tin về tình hình tiêu thụ nông sản xuất khẩu cũng như dự báo được nhu cầu của thị trường nhập khẩu và khả năng thực của nguồn cung. Đặc biệt, cũng cần đẩy mạnh công nghiệp chế biến, bảo quản để tránh tình trạng nông sản phải tiêu thụ gấp gáp vào mùa thu hoạch rộ, vừa giảm giá trị vừa gây khó khăn cho hoạt động xuất khẩu. Bộ NN-PTNT nên quy hoạch rõ các vùng nông sản gắn với thị trường xuất khẩu cụ thể, tránh tình trạng nông dân đổ xô nuôi trồng, thu hoạch rồi không bán được. Để điều tiết hợp lý thị trường nông sản xuất khẩu, cần phải có một “nhạc trưởng” và đó chính là cơ quan nhà nước có thẩm quyền và am tường hoạt động xuất nhập khẩu.
Phúc Hậu/ Báo SGGP
Không có nhận xét nào: