VINAGRI News - Việt Nam đang dẫn đầu xuất khẩu gạo thế giới nhưng với giá gạo như hiện nay, nếu tính toán cụ thể những chi phí bỏ ra và lợi nhuận thu về thì người nông dân đang phải bảo hộ vô điều kiện cho các nước nhập khẩu lương thực.
Chưa tính hết chi phí
Trong buổi tọa đàm về quản lý tài nguyên nước do Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên quốc tế tại Việt Nam (IUCN Việt Nam) thực hiện mới đây tại tỉnh Đồng Tháp, tiến sĩ Dương Văn Ni (Đại học Cần Thơ) cho rằng, để tăng sản lượng xuất khẩu, toàn vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đã mở rộng canh tác lúa lên 3 vụ/năm. Nếu năng suất đạt bình quân khoảng 5 tấn/ha, mỗi năm vụ 3 của Việt Nam sẽ có thêm khoảng 3 triệu tấn lúa (tương đương 1,5 triệu tấn gạo).
Tuy nhiên để có thêm được hơn 1,5 triệu tấn gạo mỗi năm thì người dân Việt Nam phải đánh đổi quá nhiều thiệt hại và mất mát. Cụ thể, 1,5 triệu ha vùng ngập sâu 2m của Đồng Tháp Mười và Tứ giác Long Xuyên có thể xem như là hai cái “túi chứa nước” của cả vùng ĐBSCL trong mùa lũ lụt và điều tiết nước trong mùa khô. Nếu vì tăng diện tích lúa mà phải bao đê ngăn lũ thì sẽ phá vỡ hệ thống điều tiết tự nhiên này.
Thạc sĩ Nguyễn Hữu Thiện (Quỹ Bảo vệ động vật hoang dã quốc tế- WWF) nhận định, khi quyết định đắp thêm nhiều đê bao ở hai khu vực trũng để mở rộng canh tác lúa vụ 3, cần phải giải bài toán chi phí- lợi ích để xem giữa tổng lợi ích và tổng chi phí thì cái nào lớn hơn. Các chi phí như: xây dựng và duy tu đê, nhân công cứu đê, cứu lúa, thiệt hại của những diện tích không cứu kịp, đất và con người không được nghỉ ngơi để hồi sức, phù sa không vào đồng được... nếu đem cộng hết lại sẽ cao hơn lợi ích kinh tế của lúa vụ 3 mang lại. Điều quan trọng là tất cả những chi phí này từ trước đến nay chưa hề được tính vào giá trị của hạt gạo. Lúa vụ 3 vẫn luôn phải bán với giá rất thấp, kể cả thị trường trong nước và xuất khẩu.
Tính toán lại lợi ích
ĐBSCL được các chuyên gia, nhà khoa học cảnh báo sẽ chịu ảnh hưởng biến đổi khí hậu nặng nề. Nếu nước biển dâng cao thêm 1m, sẽ có khoảng 70% diện tích đất ở ĐBSCL bị mặn xâm nhập, mất khoảng 2 triệu ha đất trồng lúa...
Như vậy, việc xây dựng đê bao ngăn lũ để phát triển diện tích lúa vụ 3, nhất là ở các khu vực vùng trũng của ĐBSCL không chỉ là câu chuyện tính toán lợi ích kinh tế nữa mà còn là sự sống còn của cả vùng đồng bằng rộng lớn.
Trước đây, do chỉ làm 2 vụ/năm nên nước về tràn đồng có thể rửa trôi. Nay làm 3 vụ, những chất độc hại được tích tụ trong quá trình sản xuất sẽ bị tích lũy lại trong đất, đến một ngày nào đó sẽ hấp thụ vào lúa và tồn lưu trong hạt gạo. Thêm vào đó, việc thâm canh lúa 3 vụ/năm hoặc 2 năm 7 vụ như hiện nay sẽ cần đến một số lượng nước tưới khổng lồ. Và chính khối lượng nước tưới khổng lồ này sẽ cạnh tranh với nước dùng sinh hoạt, nước dùng cho công nghiệp của cư dân đô thị. Với tình hình xây đập ào ạt trên thượng nguồn sông Mê Kông hiện nay, nguy cơ thiếu nước cho canh tác và sinh hoạt sẽ là hậu quả tất yếu.
Thạc sĩ Nguyễn Hữu Thiện: Nếu chúng ta bất chấp mọi giá để tăng năng suất lúa, tăng lượng gạo xuất khẩu thì chắc chắn chúng ta sẽ phải trả giá cho danh hiệu “quán quân” thế giới.
Mai Ca - Đỗ Cường/ Báo Công Thương
Không có nhận xét nào: