Mặc dù những năm gần đây xuất khẩu cá ngừ Việt Nam gặp nhiều khó khăn và có xu hướng giảm, đặc biệt năm 2014, cá ngừ Việt Nam chỉ xuất khẩu sang 99 thị trường với kim ngạch xuất khẩu giảm 8% so với năm 2013. Tuy nhiên, theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), các thỏa thuận đàm phán Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) có thể tạo nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp cá ngừ Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu, nhất là vào thị trường Mỹ và Nhật Bản.
Xuất khẩu cá ngừ Việt Nam sang Mỹ và Nhật Bản sẽ thuận lợi hơn nhờ TPP
Năm 2014, xuất khẩu cá ngừ vẫn giảm do những khó khăn thị trường ngày càng tăng. Doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu làm ăn khó khăn dẫn đến thiếu vốn. Các thị trường nhập khẩu ngày càng khắt khe hơn đối với nguồn gốc của các sản phẩm, cạnh tranh tại các thị trường ngày càng tăng. Trong khi các nước đối thủ như Ecuador và Philippines đã đạt được những kết quả nhất định trong việc đàm phán thương mại với thị trường lớn như EU, thì tiến trình đàm phán của Việt Nam vẫn đang tiếp tục.
Tháng 1/2015, xuất khẩu cá ngừ Việt Nam đạt 33,2 triệu USD, giảm 21,8% trong đó xuất khẩu cá ngừ sang Mỹ và Nhật Bản tiếp tục giảm mạnh hơn và tỷ trọng xuất khẩu cá ngừ sang 2 thị trường này giảm xuống còn 29%. Trong bối cảnh xuất khẩu khó khăn, các thỏa thuận đàm phán TPP được coi như một tín hiệu đáng mừng đối với các doanh nghiệp xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam.
Hiện nay đang có 12 nước tham gia đàm phán Hiệp định TPP, bao gồm Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, Hoa Kỳ và Việt Nam, nếu TPP được đàm phán thành công, thuế xuất khẩu sang Nhật Bản sẽ giảm. Hiện nay, thuế nhập khẩu đối với cá ngừ của Việt Nam sang Nhật Bản khoảng từ 6,4-7,2% trong khi đó Thái Lan và Philippines xuất khẩu sản phẩm này sang thị trường Nhật Bản có mức thuế 0%. Sự mất lợi thế này sẽ kéo theo các doanh nghiệp xuất khẩu cá ngừ Việt Nam khó có lãi, giá thu mua nguyên liệu của ngư dân không thể cao hơn.
Hiệp hội Cá ngừ Việt Nam cho rằng, TPP không chỉ mang lại sự cạnh tranh bình đẳng cho các doanh nghiệp xuất khẩu cá ngừ sang Nhật khi thuế suất giảm bằng 0%, mà quan trọng hơn sẽ tác động đến thu nhập của ngư dân khai thác cá ngừ 3 tỉnh Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, nơi có trên 1.800 tàu câu cá ngừ đại dương. Cũng theo Hiệp hội Cá ngừ Việt Nam, TPP có hiệu lực còn tháo gỡ một nút thắt khác đó là thuế suất nhập khẩu nguyên liệu để chế biến. Theo ước tính, mỗi năm có khoảng 10.000 tấn cá ngừ đại dương được nhập khẩu. Thuế suất nhập khẩu giảm bằng 0% là một lợi thế đối với các doanh nghiệp.
Đối với thị trường Mỹ, khi tham gia TPP, các sản phẩm cá ngừ của Việt Nam sẽ có nhiều cơ hội tiếp cận với thị trường này, cũng như thị trường của các nước thành viên khác. Phần lớn các dòng thuế quan hiện đang áp dụng đối với các sản phẩm thủy sản nhập khẩu đã tương đối thấp (thuế quan trung bình là 0,3% đối với các loại thủy sản sống; 4,7% đối với thủy sản chế biến), tuy vậy TPP sẽ giúp giảm thuế xuống mức 0% cũng sẽ làm tăng lợi thế cạnh tranh của các sản phẩm cá ngừ Việt Nam trên thị trường này.
Doanh nghiệp của ta sẽ phải vất vả hơn trong việc tuân thủ các tiêu chuẩn khắt khe về vệ sinh an toàn thực phẩm SPS, các hàng rào kỹ thuật TBT (yêu cầu về bao bì đóng gói, ghi nhãn, vận chuyển….) hoặc các biện pháp phòng vệ thương mại (chống bán phá giá, chống trợ cấp…). Tham gia TPP, doanh nghiệp xuất khẩu được hưởng lợi thế với thuế suất 0% tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế cho rằng, lợi thế đó lại đi kèm thách thức đối với nghề khai thác cá ngừ của Việt Nam, ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngàn gia đình vùng biển. Bởi khi các rào cản thuế quan được loại bỏ nhờ TPP, rất có khả năng các biện pháp bảo hộ trá hình sẽ xuất hiện nhiều hơn.
VASEP cho rằng, các doanh nghiệp xuất khẩu cá ngừ của chúng ta cần có sự hội nhập, sự chuẩn bị sâu hơn nữa trong sản xuất, chất lượng (bao bì, vệ sinh an toàn thực phẩm), sản lượng ổn định để có thể tận dụng ưu thế sau khi đàm phán TPP thành công. Chúng ta cần phải chuẩn bị năng lực cạnh tranh để đáp ứng được các yêu cầu xuất khẩu, thực thi nghiêm túc các cam kết khi đàm phán thành công Hiệp định. Trong một tương lai có TPP, để tồn tại và phát triển, doanh nghiệp xuất khẩu cá ngừ Việt Nam phải chủ động, sẵn sàng, tự tin vào năng lực thực tế của mình để tăng kim ngạch xuất khẩu.
Thành Công/ Báo Công Thương
Không có nhận xét nào: